Pedagodzy specjalni odgrywają bardzo ważną rolę w systemie edukacji. Tym bardziej że liczba dzieci z różnego rodzaju deficytami wcale nie maleje, a wręcz przeciwnie. Coraz więcej dzieci potrzebuje pomocy psychologiczno-pedagogicznej i szeroko rozumianego wsparcia. Jeśli zatem stoisz przed wyborem ścieżki zawodowej lub planujesz zmienić kierunek rozwoju zawodowego, to koniecznie pomyśl o pedagogice specjalnej. Wyjaśniamy, jak zostać pedagogiem specjalnym.
Nauczyciel terapeuta – czym się zajmuje?
Nauczyciel terapeuta to specjalista, który w przedszkolach i szkołach zajmuje się wspieraniem dzieci i młodzieży w procesie edukacji oraz rozwoju. Szczególnej uwagi potrzebują dzieci, które mierzą się z deficytami i zaburzeniami rozwoju emocjonalnego, a co za tym idzie – mają trudności w nauce.
Pomoc wykwalifikowanego nauczyciela terapeuty umożliwia dostosowanie procesu nauczania do indywidualnych potrzeb uczniów. Wdrożenie takich działań sprawia, że wszyscy uczniowie mają dostęp do edukacji. Warto jednak wyjaśnić, na czym polega diagnoza i terapia pedagogiczna. W trakcie swojej pracy terapeuta zajmuje się:
- prowadzeniem badań diagnostycznych uczniów z zaburzeniami i wszelkiego rodzaju trudnościami w nauce (czytania, pisania, liczenia itd.), co pozwala rozpoznać specyfikę trudności;
- rozpoznawaniem przyczyn trudności;
- prowadzeniem zajęć korekcyjno-kompensacyjnych;
- profilaktyką trudności, co ma zapobiegać pojawieniu się niepowodzeń szkolnych i edukacyjnych;
- wspieraniem nauczycieli i wychowawców;
- rozpoznawaniem indywidualnych potrzeb i potencjału rozwojowego uczniów;
- udzielaniem pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Gdzie pracuje pedagog specjalny?
Psycholog specjalny znajdzie zatrudnienie w różnych miejscach. W tym przede wszystkim: w szkołach, przedszkolach, placówkach edukacyjnych i wychowawczych, a także w poradniach psychologiczno-pedagogicznych i centrach terapii pedagogicznej.
Terapeuta pedagogiczny może także prowadzić indywidualną praktykę, oferując konsultacje i terapie uczniom oraz ich rodzinom. Z pewnością jest wiele miejsc, które chętnie zatrudnią wykwalifikowanego pedagoga specjalnego. Taka osoba może pracować wszędzie tam, gdzie niezbędne jest wsparcie dzieci z deficytami.
Warto także nadmienić, że kwestie te regulują przepisy polskiego prawa. Od września 2022 roku wszystkie przedszkola i szkoły (w których uczy się minimum 50 uczniów) w Polsce mają obowiązek zatrudniać pedagogów specjalnych.
Pedagogika specjalna – jak zostać nauczycielem dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi?
Aby pracować z wymagającymi wsparcia uczniami, należy mieć odpowiednie wykształcenie, kwalifikacje i przygotowanie pedagogiczne. Jak wygląda ścieżka edukacyjna, która prowadzi do uzyskania dyplomu pedagoga specjalnego?
- Podstawowe rozwiązanie to studia magisterskie lub studia pierwszego lub drugiego stopnia w zakresie pedagogiki specjalnej, a ponadto przygotowanie pedagogiczne.
- Kolejna dostępna ścieżka zdobycia kwalifikacji w zawodzie to ukończenie studiów magisterskich lub studiów pierwszego lub drugiego stopnia w zakresie pedagogiki. Należy posiadać przygotowanie pedagogiczne oraz ukończyć kurs kwalifikacyjny.
- Właściwym wyborem jest także pedagogika specjalna studia podyplomowe. Mogą to być studia podyplomowe w zakresie pedagogiki specjalnej lub w zakresie edukacji włączającej.
Studia podyplomowe z zakresu diagnozy i terapii pedagogicznej są kierowane do pedagogów szkolnych, nauczycieli, wychowawców, pracowników ośrodków edukacyjnych, opiekuńczo-wychowawczych oraz poradni psychologiczno-pedagogicznych. Zdobycie wiedzy psychologiczno-pedagogicznej i odpowiednich kwalifikacji pozwala udzielać pomocy potrzebującym uczniom.
Aby pracować jako pedagog specjalny, można ukończyć także inne kierunki studiów, takie jak: rewalidacja, resocjalizacja, surdopedagogika, tyflopedagogika, oligofrenopedagogika, edukacja i terapia osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną, pedagogika resocjalizacyjna, pedagogika zdolnych i uzdolnionych, pedagogika korekcyjna oraz logopedia. Każdy z tych kierunków otwiera drogę do zawodu pedagoga specjalnego.
Jakie kwalifikacje powinien mieć pedagog specjalny?
Jakie musi mieć pedagog specjalny kwalifikacje? Jak wspominaliśmy – niezbędne jest odpowiednie wykształcenie, czyli na przykład świadectwo ukończenia studiów podyplomowych (terapia pedagogiczna, pedagogika specjalna itd.). Studia przygotują absolwentów do pracy z dziećmi ze specyficznymi trudnościami w nauce. W trakcie nauki zdobywają wiedzę z zakresu diagnozy (diagnoza i terapia pedagogiczna), metodyki edukacji wczesnoszkolnej, podejmowania skutecznych działań edukacyjnych z wykorzystaniem adekwatnych metod.
Studenci uczą się prowadzenia zajęć terapeutycznych oraz zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, a także tego, jak powinna wyglądać skuteczna terapia pedagogiczna. Program studiów przygotowuje do wykonywania zawodu nauczyciela terapeuty na każdej płaszczyźnie. Warto przy tym pamiętać, że kandydat powinien mieć odpowiednie predyspozycje do wykonywania tego trudnego zawodu.
Każdy terapeuta powinien nieustannie poszerzać swoją wiedzę i zdobywać przydatne umiejętności. Profesjonalne kursy i szkolenia są doskonałym uzupełnieniem już nabytej wiedzy. Warto także wybrać odpowiednią placówkę edukacyjną, w której kandydat odbywa praktyki lub staż. Przyglądanie się pracy doświadczonych pedagogów to cenna lekcja.
Równie ważne są tak zwane umiejętności miękkie, czyli komunikatywność, empatia i umiejętność nawiązania serdecznych relacji – zarówno z uczniem, jak i jego rodzicami. Ponadto ważna jest umiejętność współpracy z innymi specjalistami, nauczycielami oraz psychologami. Opieka nad uczniem musi być kompleksowa, a więc wszyscy specjaliści pracujący z dzieckiem muszą efektywnie współpracować.
Dlaczego warto zostać pedagogiem specjalnym?
Aby zostać pedagogiem specjalnym, należy skończyć studia wyższe. Możliwości jest jednak wiele; do wyboru są różne kierunki studiów, po których można kontynuować rozwój zawodowy jako pedagog specjalny. Z pewnością warto rozważyć taką ścieżkę kariery, ponieważ jest to zawód, który przynosi wiele satysfakcji.
Nie bez znaczenia jest także fakt, że nauczyciel terapeuta jest pożądany na rynku pracy. Z odpowiednimi kwalifikacjami bez problemu znajdziesz zatrudnienie w różnych placówkach edukacyjnych. Dyrektorzy są zobowiązani zatrudniać kompetentnych pedagogów specjalnych, a dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi z roku na rok przybywa.